Trong những tháng đầu năm 2025, tình hình dịch bệnh trên địa bàn thành phố Hải Phòng diễn biến tương đối phức tạp điển hình như: bệnh sởi, Covid-19, sốt xuất huyết… Mặc dù hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều khó khăn sau quá trình hợp nhất song ngành y tế đã vào cuộc quyết liệt, phối hợp chặt chẽ chính quyền các cấp, sự hưởng ứng tích cực từ người dân, tình hình dịch bệnh được kiểm soát.
Với bệnh sởi, ngay từ những ngày đầu năm 2025, thành phố xuất hiện các ca mắc/nghi sởi rải rác. Số ca mắc tăng mạnh từ giữa tháng 3 và đạt đỉnh vào cuối tháng 4 với 2.620 ca (tăng 2619 ca so với cùng kỳ năm 2024). Sau khi triển khai hai đợt chiến dịch tiêm chủng quy mô lớn, số ca mắc sởi bắt đầu giảm từ tuần giữa tháng 4 đến đầu tháng 5 và duy trì ở mức thấp trong 4 tuần gần đây, trung bình 13 ca/tuần. Từ đầu năm 2025 đến nay, toàn thành phố ghi nhận 4.098 ca, trong đó có 3.079 trường hợp dương tính (chiếm 73,1%), không có ca tử vong. Hai đợt chiến dịch tiêm vắc xin phòng bệnh sởi được triển khai ở cả khu vực Đông và Tây Hải Phòng, đối tượng tiêm chủng tập trung vào nhóm tuổi từ 6 tháng đến 15 tuổi. Tỷ lệ tiêm đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch (đạt từ 95,3% đến 97,3%); trong đó nhóm trẻ 1- 5 tuổi và 6 -10 tuổi đạt trên 97%. Ngoài ra, tỷ lệ tiêm chủng ở nhóm nhân viên y tế tại Tây Hải Phòng cũng đạt 80,1%.
Với Covid-19 trên địa bàn tiếp tục được theo dõi chặt chẽ. Đến hết ngày 06/8/2025, thành phố ghi nhận 3.277 ca mắc, trong đó 2.807 ca dương tính (chiếm 85,6%), không có tử vong. Số ca mắc tăng nhanh trong giai đoạn từ tháng 5 đến giữa tháng 6, sau đó giảm dần. Trung bình 4 tuần gần nhất, thành phố ghi nhận khoảng 14 ca/tuần.
Đối với bệnh sốt xuất huyết, số ca ghi nhận chủ yếu tập trung trong các tuần đầu năm 2025, thuộc giai đoạn cuối của đợt dịch năm 2024. Tính từ đầu năm đến nay, toàn thành phố có 377 ca mắc (trung bình dưới 15 ca/tuần), ghi nhận 79 ổ dịch vừa và nhỏ, còn lại các ca bệnh phân bố rải rác tại các địa phương trong toàn thành phố; tất cả các ổ dịch đều được xử lý; 73 ổ dịch đã kết thúc hoạt động và không ghi nhận thêm ổ dịch thứ phát. Thành phố hiện đang tiếp tục giám sát 6 ổ dịch còn lại tại các xã An Dương, An Lão và Lê Chân.
Ngoài việc triển khai hai đợt chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng bệnh sởi, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố phối hợp với các đơn vị tiếp tục duy trì hiệu quả chương trình tiêm chủng mở rộng tại các cơ sở tiêm chủng công lập. Đa số các chỉ tiêu quan trọng đạt, vượt tiến độ kế hoạch trong 6 tháng đầu năm, cụ thể: tỷ lệ trẻ dưới 1 tuổi được tiêm đầy đủ 8 loại vắc xin đạt 50,2%; tỷ lệ tiêm Sởi – Rubella cho trẻ từ 18 đến 24 tháng đạt 48,9%; tiêm vắc xin DPT mũi 4 đạt 51,2%; và tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản mũi 2 đạt 49,4%. Tuy nhiên, vẫn còn một số chỉ tiêu vẫn chưa đạt yêu cầu, như tỷ lệ tiêm vắc xin viêm gan B trong vòng 24 giờ sau sinh cho trẻ mới đạt 37,5% (do tỷ lệ sinh thấp hơn so với dự kiến), và tỷ lệ tiêm phòng uốn ván cho phụ nữ có thai đạt 44,8%.
Nhằm đảm bảo hiệu quả cao trong công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố không chỉ triển khai các hoạt động chuyên môn như giám sát dịch tễ, tiêm chủng mở rộng, xử lý ổ dịch mà còn đặc biệt chú trọng đến công tác truyền thông giáo dục sức khỏe. Trung tâm đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí, phát thanh – truyền hình để xây dựng chuyên mục tuyên truyền về bệnh sởi, góp phần nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của người dân trong phòng ngừa dịch bệnh. Các hình thức truyền thông đa dạng được triển khai như phát hành 15.000 tờ rơi tuyên truyền, tổ chức 25 lượt xe truyền thông lưu động đến các khu dân cư, trường học, chợ dân sinh; đồng thời duy trì việc đăng tải từ 5 đến 10 tin, bài mỗi tuần trên các nền tảng trực tuyến như website, mạng xã hội. Bên cạnh đó, các thông điệp phát thanh cũng được phát rộng rãi trên hệ thống truyền thông đại chúng và loa phát thanh cơ sở, giúp thông tin phòng dịch tiếp cận nhanh chóng và hiệu quả đến từng hộ dân.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác phòng, chống dịch bệnh, song thực tế triển khai vẫn còn gặp phải không ít khó khăn, thách thức. Sau quá trình sáp nhập, các đơn vị đang trong quá trình sắp xếp, kiện toàn về tổ chức bộ máy và nhân sự; các Trạm Y tế tuyến xã, phường chưa được bố trí theo địa giới hành chính mới. Sự chậm trễ này đã ảnh hưởng đáng kể đến việc triển khai các hoạt động chuyên môn, đặc biệt là công tác giám sát dịch tễ và xử lý dịch bệnh trên diện rộng. Đáng chú ý, từ tháng 6 năm 2025 đến nay, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm theo Thông tư số 54/2015/TT-BYT đang trong quá trình nâng cấp, dẫn đến việc nhập và xuất dữ liệu bị gián đoạn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng theo dõi, phân tích tình hình dịch bệnh và truy vết ca bệnh, làm giảm hiệu quả trong công tác phòng, chống dịch trên địa bàn.
Một vấn đề khác sau sáp nhập đó là sự chênh lệch trong phân bổ nguồn lực giữa hai khu vực Đông và Tây thành phố. Cụ thể, năm 2025 khu vực phía Tây thành phố được bố trí ngân sách để mua sắm trang thiết bị, hóa chất phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, nhưng các địa phương thuộc khu vực phía Đông lại phải tự cân đối ngân sách, không có nguồn lực hỗ trợ từ cấp thành phố. Sự thiếu đồng đều này đã dẫn đến khó khăn trong ứng phó với các tình huống dịch bệnh phát sinh, đặc biệt là tại một số địa phương đang có dịch sốt xuất huyết diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp chưa đi kèm với hướng dẫn cụ thể về tổ chức, sắp xếp lại hệ thống Trạm Y tế cơ sở. Điều này gây lúng túng trong công tác quản lý, điều hành và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tổ chức các hoạt động phòng, chống dịch bệnh.
Trước thực tế đó, kiến nghị cần sớm được bổ sung phân bổ cân đối nguồn lực. Đồng thời, cần có hướng dẫn cụ thể về kiện toàn tổ chức, sắp xếp Trạm Y tế theo mô hình mới, nhằm đảm bảo tính chủ động, hiệu quả và đồng bộ trong công tác phòng chống dịch bệnh trên toàn thành phố.
Hải Hà – Khoa TTGDSK,CDC Hải Phòng