Ngày 22/7/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của Châu Phi, Nam Á, Châu Âu. Tại Quảng Đông – Trung Quốc, đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc bệnh Chikungunya trong nửa đầu năm 2025, đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. 8 tháng đầu năm 2025, Singapore ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus Chikungunya, nhiều hơn gấp đôi so với 8 ca cùng kỳ năm 2024.
Dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Điều này làm gia tăng nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào nước ta thông qua người nhập cảnh mang mầm bệnh. Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh) đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư.
Bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya gây ra, bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày và có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn. Bệnh Chikungunya có khả năng gây dịch.
Các triệu chứng của bệnh này thường xuất hiện từ 3 đến 7 ngày sau khi bị muỗi đốt. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là sốt trên 39°C, đau đa khớp hai bên và đối xứng, có thể nặng và suy nhược. Các triệu chứng khác có thể bao gồm nhức đầu, đau cơ, viêm khớp, viêm kết mạc, buồn nôn, nôn hoặc phát ban dát sẩn. Mặc dù CHIKV hiếm khi gây tử vong, nhưng các triệu chứng bệnh có thể trở nên nghiêm trọng và gây tàn phế như liệt dây thần kinh sọ, viêm màng não,… Hầu hết mọi người sẽ khỏe hơn trong vòng một tuần, nhưng đau khớp có thể kéo dài nhiều tháng.
Hiện nay chưa có vắc xin phòng loại vi rút này, đồng thời cũng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Chính vì thế việc chủ động phòng bệnh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Các biện pháp phòng bệnh phụ thuộc hoàn toàn vào việc tránh bị muỗi đốt và loại bỏ nơi sinh sản của muỗi.
Để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya, Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:
- Người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya:
– Cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày.
– Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt cao đột ngột, đau khớp, nổi ban …) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
- Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư, cần thực hiện tốt các nội dung sau:
– Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
– Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa…
– Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá…
– Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
– Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.
– Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.
- Người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.
Đức Lợi – CDC Hải Phòng