Theo Tổ chức Y tế thế giới, số người bị béo phì đã tăng gần gấp đôi kể từ năm 2008, trên 35% người trưởng thành trên toàn cầu bị thừa cân, 11% bị béo phì. Với 30% dân số thế giới (tức khoảng 2,1 tỷ người) đang phải đối mặt với tình trạng thừa cân, béo phì, thật dễ hiểu khi người ta coi đây là một “đại dịch” mới của thế kỷ 21. Các bệnh không lây nhiễm gây ra khoảng 41 triệu người tử vong mỗi năm, tương đương 74% tổng số ca tử vong trên toàn cầu.
Kết quả điều tra của Bộ Y tế năm 2021 cho thấy, tỷ lệ béo phì gia tăng nhanh từ 2,6% năm 2010 lên đến 3,6% năm 2014, tương đương với tốc độ tăng là 38%. Thống kê toàn quốc, cứ 100 trường hợp tử vong thì có tới 77 người tử vong do các bệnh không lây nhiễm; trong đó 82% nguyên nhân do bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư và COPD. Điều tra trên đối tượng người trưởng thành cho thấy, tỷ lệ mắc đái tháo đường (ĐTĐ) ước tính là 7,1%, tương đương với khoảng gần 5 triệu người đang mắc bệnh ĐTĐ và tỷ lệ tăng huyết áp (THA) là 27%, nghĩa là hơn 3 người lớn có 1 người bị THA.
Để có bức tranh tổng thể về thực trạng bệnh không lây nhiễm và yếu tố nguy cơ ở cộng đồng người trưởng thành làm cơ sở khoa học để xây dựng các chiến lược, chương trình y tế thiết thực cho công tác dự phòng, điều trị các cấp độ, hướng tới giảm tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ tử vong bệnh liên quan, nâng cao sức khỏe và kéo dài thời gian sống khỏe cho người dân thành phố; Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố đã xây dựng Kế hoạch điều tra thực trạng Thừa cân – Béo phì, Tăng huyết áp và Đái tháo đường ở người trưởng thành tại thành phố Hải Phòng năm 2023.
Mục tiêu của Kế hoạch là điều tra người trưởng thành (từ 19 – 64 tuổi) trên địa bàn thành phố Hải Phòng để nhằm xác định tỷ lệ Thừa cân – Béo phì (TC-BP), THA, ĐTĐ và phát hiện yếu tố nguy cơ; tham mưu xây dựng chiến lược, chương trình y tế nhằm hạn chế tỷ lệ mắc bệnh, tiến tới làm giảm tỷ lệ Thừa cân – Béo phì, THA, ĐTĐ tại cộng đồng, giảm gánh nặng điều trị, kiểm soát mức độ trầm trọng của bệnh và phòng chống hiệu quả các biến chứng, hạn chế tàn tật và tử vong; góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân thành phố.
Trong 11 và tháng 12 năm 2023, dự kiến có khoảng 2100 người trưởng thành từ 19 – 64 tuổi trở lên (sống liên tục tại thành phố Hải Phòng trên 5 năm), có khả năng giao tiếp, trả lời phỏng vấn tham gia điều tra dưới sự thực hiện của cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố; chuyên trách phòng, chống bệnh không lây nhiễm của 7 quận, huyện và cán bộ Trạm Y tế, cộng tác viên của 35 xã, phường.
Tham gia điều tra, người dân sẽ được đo cân nặng, đo chiều cao, đo vòng eo, đánh giá chỉ số BMI, khám sàng lọc, đo huyết áp, lấy máu tĩnh mạch để xét nghiệm Glucose huyết tương lúc đói, điều tra, phỏng vấn theo bộ câu hỏi đánh giá kiến thức thực hành với các thông tin như: thông tin chung, tiền sử, thói quen sinh hoạt, thói quen ăn uống, thói quen tập luyện, hoạt động thể lực, tình trạng sử dụng rượu bia, thuốc lá,…
Kế hoạch điều tra được tiến hành trên phạm vi toàn thành phố với phương pháp lấy cỡ mẫu và chọn mẫu khoa học, đảm bảo kết quả chính xác, khách quan. Thực hiện đúng các quy trình, quy định về khám sàng lọc TC-BP, THA, ĐTĐ và kiểm tra, giám sát chặt chẽ.
Mục tiêu cụ thể sau quá trình điều tra là mô tả được thực trạng TC-BP, THA, ĐTĐ ở người trưởng thành tại Hải Phòng năm 2023; xác định một số yếu tố liên quan đến TC-BP, THA, ĐTĐ ở người trưởng thành tại Hải Phòng năm 2023. 80% số người phát hiện bệnh sẽ được quản lý, điều trị theo hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế. 100% cán bộ y tế cơ sở phụ trách công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm sẽ được đào tạo liên tục về dự phòng, giám sát, phát hiện, điều trị, quản lý THA, ĐTĐ theo quy định.
Phạm Sen