Chiều 29-10, Bộ Y tế tổ chức Hội thảo công bố tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Tại hội thảo, GS,TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, Việt Nam đối mặt với sự gia tăng người sử dụng thuốc lá mới, chủ yếu là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là trong giới trẻ.
Theo Giáo sư Trần Văn Thuấn, hiện nay ngoài thuốc lá truyền thống, trên thị trường đã xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử (TLĐT), thuốc lá nung nóng (TLNN) và sản phẩm thuốc lá lai giữa 2 loại này. Dù các loại trên chưa được cấp phép tại Việt Nam nhưng tỷ lệ sử dụng gia tăng nhanh, đặc biệt ở học sinh phổ thông trung học tại thành thị. “Sử dụng thuốc lá thế hệ mới tăng nguy cơ sử dụng ma tuý và các chất gây nghiện khác, tăng thêm gánh nặng bệnh tật cho người dân và trầm trọng thêm các vấn đề về y tế công cộng, an ninh trật tự, xã hội và môi trường”.
Đại diện các cơ quan chức năng tham dự hội thảo cũng cảnh báo về tình trạng lợi dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để lưu hành, sử dụng ma túy trái phép. Các bệnh viện đã ghi nhận các tình trạng nhập viện có liên quan đến thuốc lá điện tử, trong đó có ngộ độc, loạn thần và ngộ độc ma túy. Sự xuất hiện thêm các sản phẩm mới này sẽ làm gia tăng số người hút thuốc, tăng nguy cơ sử dụng ma túy và các chất gây nghiện khác, tăng thêm gánh nặng bệnh tật cho người dân và trầm trọng thêm các vấn đề về y tế công cộng, an ninh trật tự, xã hội và môi trường.phí này cao gấp 5 lần so với nguồn thu từ thuế thuốc lá mang lại.
Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy tỷ lệ hút thuốc chung ở hai giới là 20,8%; nam giới trưởng thành là 41,1% (số liệu năm 2021). Nước ta thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Ước tính năm 2022, thiệt hại do hút thuốc lá gồm chi phí khám chữa bệnh, tổn thất năng suất lao động do mắc bệnh và tử vong sớm do hút thuốc lá chiếm 1,14% GDP (tương đương 108,7 nghìn tỷ đồng).
Theo báo cáo của Bộ Y tế, các sản phẩm thuốc lá mới đều gây nhiều nguy cơ bệnh mạn tính giống như thuốc lá thông thường:
Cấp tính: hút TLĐT có thể dẫn đến tổn thương phổi cấp thậm chí gây tử vong, bị thương và bỏng do nổ pin, cháy thiết bị và ngộ độc do quá liều nicotine và ngộ độc các chất ma túy được pha trộn vào dung dịch thuốc lá điện tử.
TLĐT chứa nicotine – chất gây nghiện mạnh, có hại cho sự phát triển não bộ thanh thiếu niên dưới 25 tuổi. Nicotine ảnh hưởng xấu đến sự hình thành các khớp thần kinh gây ra vấn đề về trí nhớ, tập trung, học tập, tự chủ và rối loạn tâm trạng. Hậu quả lâu dài nghiêm trọng bao gồm nghiện, rối loạn nhận thức, cảm xúc, giảm khả năng tập trung, học tập.
– Hô hấp: suy giảm chức năng phổi do tắc nghẽn.
– Tim mạch: rối loạn chức năng mạch máu, cơ xơ cứng mạch máu, huyết khối, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, bệnh động mạch vành, tăng huyết áp và đột quỵ .
– Ung thư: làm tổn thương DNA gây tăng nguy cơ ung thư, tăng kháng hóa trị liệu.
– Tâm thần kinh: ảnh hưởng tâm sinh lý giới trẻ, tăng nguy cơ stress và giảm sự ổn định tâm lý.
– Bệnh về răng miệng: bệnh viêm lợi, sâu răng, mất xương quanh răng, tổn thương niêm mạc miệng, tăng nguy cơ nhiễm trùng miệng.
– Các vấn đề sức khỏe khác do hút TLĐT có liên quan bao gồm đau đầu, ho, mất ngủ, suy nhược, đau ngực ở người trẻ tuổi; kích ứng cổ họng, ho, chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn; trầm cảm, lo âu, bốc đồng.
Tiến sĩ Hà Anh Đức – Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho biết: Chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13-15 tuổi đã gia tăng một cách đáng kể từ 3,5% năm 2022 lên 8,0% năm 2023. Tại các cơ sở y tế đều ghi nhận trường hợp cấp cứu liên quan tới thuốc lá thế hệ mới. Cục Quản lý Khám chữa bệnh phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá thực hiện khảo sát nhanh từ báo cáo của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cho thấy, riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng TLĐT, TLNN. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp.
Qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cho thấy, chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Cũng trong năm 2022 và 2023, Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận gần 130 trường hợp nhập viện bị ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử… Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do: Dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp. Theo Cục trưởng Cục quản lý khám, chữa bệnh, không có một sản phẩm thuốc lá nào an toàn cho sức khỏe do đó ông đề xuất Quốc hội kịp thời ban hành quy định để cấm toàn diện các sản phẩm trên.
Đức Lợi – Khoa Truyền thông GDSK, CDC Hải Phòng